Czarnogóra w Konkursie Piosenki Eurowizji

Czarnogóra
w Konkursie Piosenki Eurowizji
0
0
0
0
Informacje ogólne
Nadawca

Radiotelevizija Crne Gorer (RTCG)

Rok i miejsce debiutu

2007, Helsinki

Liczba udziałów

12 razy (2 finały)

Historia preselekcji
Obecnie

Brak reprezentanta kraju

2007–2008

MontenegroSong

2018–2019

Montevizija

2008 (piosenka), 2009, 2012–2017, 2022

Wybór wewnętrzny

Statystyka głosowania
Najwięcej punktów
w finale od

Armenia
20 punktów

Najwięcej punktów
w finale dla

Serbia
114 punktów

Najlepsze rezultaty
Półfinał

7. miejsce w 2014

Finał

13. miejsce w 2015

Najgorsze rezultaty
Półfinał

22 miejsce w 2007

Finał

19 miejsce w 2014

Strona internetowa

Czarnogóra uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 2007[1]. Konkursem w kraju zajmuje się krajowy nadawca publiczny Radiotelevizija Crne Gore (RTCG)[1].

Czarnogóra w latach 1961–1992 występowała w konkursie jako część Jugosławii[2], a od 2004 do 2006 jako Serbia i Czarnogóra[3].

Najlepszym wynikiem reprezentanta Czarnogóry w konkursie jest 13. miejsce zajęte przez Kneza i utwór „Adio” w finale 60. Konkursu Piosenki Eurowizji w 2015. Kraj w 2010 wycofał się na rok z udziału w konkursie[1].

Historia Czarnogóry w Konkursie Piosenki Eurowizji

Lata 2007–2009

Stevan Faddy podczas 52. Konkursu Piosenki Eurowizji (2007)

Na początku lutego 2007 krajowy nadawca publiczny Radiotelevizija Crne Gore (RCTG) podał nazwiska dziesięciu uczestników oraz tytuły utworów, które zakwalifikowały się do finału czarnogórskich selekcji MontenegroSong 2007[4][5]. Pod koniec lutego odbył się finał eliminacji, które wygrał Stevan Faddy z pop-rockową piosenką „Hajde kroči”, zostając tym samym reprezentantem kraju podczas 52. Konkursu Piosenki Eurowizji. Tekst do utworu napisał Milan-Minjo Perić, a muzykę skomponował Slaven Knezović[6]. 10 maja wokalista wystąpił podczas koncertu półfinałowego konkursu z siódmym numerem startowym i zdobył w nim łącznie 33 punkty, zajmując 22. miejsce, nie kwalifikując się do finału widowiska[1].

Stefan Filipović podczas 53. Konkursu Piosenki Eurowizji (2008)

19 listopada 2007 RTCG potwierdził udział Czarnogóry w 53. Konkursie Piosenki Eurowizji, a 21 stycznia 2008 podał nazwiska sześciu finalistów selekcji MontenegroSong 2008[7][8]. 27 stycznia uczestnicy wykonali największe światowe przeboje, a widzowie zdecydowali, że reprezentantem Czarnogóry został Stefan Filipović[9][10]. 8 marca w programie Muzika zaprezentowano konkursowy utwór Filipovicia[11], a cztery dni wcześniej podano wstępny tytuł kompozycji – „Ne daj mi da poludim”, który później zmieniono na „Zauvijek volim te”. Utwór skomponował Grigor Koprov, a słowa napisał Ognen Nedelkovski[11]. Filipović wystąpił 20 maja w pierwszym koncercie półfinałowym z pierwszym numerem startowym i zdobył łącznie 23 punkty, kończąc udział na 14. miejscu[1].

Czarnogórskiego delegata na 54. Konkurs Piosenki Eurowizji wybrano wewnętrznie. 23 stycznia 2009 jurorzy zdecydowali, że reprezentantką została Andrea Demirović z utworem „Just Get Out of My Life”[12][13], który napisali Ralph Siegel, Bernd Meinunger i Jose Juan Santana Rodriguez[14][15]. Jest to pierwszy utwór reprezentujący Czarnogórę, który został wykonany w innym języku, niż czarnogórski (w języku angielskim)[16]. W ramach promocji Demirović wzięła udział w koncercie Eurovision in Concert 2009, który odbył się w Holandii, w Amsterdamie[17]. W pierwszym półfinale, który odbył się 12 maja, piosenkarka wystąpiła z pierwszym numerem startowym. Zdobyła 44 punkty, co przełożyło się na 11. miejsce, które nie zapewniło Czarnogórze udziału w finale (do awansu zabrakło jednego punktu)[18].

Lata 2010–2019

W listopadzie 2009 Czarnogóra zrezygnowała z udziału w Konkursie Piosenki Eurowizji 2010 z powodów problemów finansowych, z którymi borykał się krajowy nadawca[19]. Nadawca RTCG transmitował jednak oba półfinały i finał konkursu[20]. W październiku kolejnego roku podczas programu Dobro Jutro Crna Goro poinformowano, że Czarnogóra nie wystąpi w 56. Konkursie Piosenki Eurowizji[21][22].

W listopadzie 2011 telewizja RTCG ogłosiła, że Czarnogóra weźmie udział w 57. Konkursie Piosenki Eurowizji i będzie uczestniczyć już w każdym konkursie[23][24]. 12 grudnia stacja ogłosiła, że na reprezentanta kraju wybrała Rambo Amadeusa[25][26]. Wykonawca wyjaśnił, że jedzie na konkurs, by promować Czarnogórę jako kraj atrakcyjny turystycznie, co jest nawet trudniejsze, niż stworzenie utworu[27]. 29 stycznia 2012 ujawniony został tytuł konkursowego utworu Czarnogóry – „Euro neuro[28]. Amadeus jeszcze przed premierą piosenki stwierdził: Jestem światowym mega carem, bardziej jestem potrzebny Eurowizji, niż ona mnie. Potrzeba jej odświeżenia i zmian. (...) Uważam Eurowizję za manifestację kiczu. Mimo to, wciąż jest to najchętniej oglądany program w Europie. (...) Występuję w pierwszym półfinale, niestety, jako jedyny z eks-Ju, więc żaden z tych krajów nie ma prawa głosować na mnie, więc mój rezultat zależy tylko od innych państw. Przepadł więc mój piekielny plan, by oprzeć się tylko na dwunastkach z regionu[29][30]. W pierwszym półfinale Eurowizji wystąpił z pierwszym numerem startowym i zajął w nim 15. miejsce, nie awansując do finału[1].

Who See podczas 58. Konkursu Piosenki Eurowizji (2013)

20 grudnia 2012 w wieczornym wydaniu serwisu informacyjnego Dnevnik ogłoszono, że reprezentantem Czarnogóry podczas 58. Konkursu Piosenki Eurowizji będzie hip-hopowy zespół Who See[31][32]. Swój konkursowy utwór „Igranka” nagrali z Niną Žižić[33][34], z którą wystąpili w pierwszym półfinale Eurowizji[1], ale nie awansowali do finału[35].

Sergej Ćetković podczas 59. Konkursu Piosenki Eurowizji (2014)

Pod koniec września 2013 czarnogórski nadawca potwierdził udział w 59. Konkursie Piosenki Eurowizji[36]. Reprezentantem kraju został Sergej Ćetković[37] z utworem „Moj svijet[38], z ktorym 6 maja awansował z półfinału Eurowizji[39], zostając tym samym pierwszym w historii reprezentantem kraju, który tego dokonał. 10 maja zajął 19. miejsce w finale Eurowizji, zdobywając 37 punktów, w tym maksymalne noty 12 punktów od Armenii i Macedonii[40].

Knez podczas 60. Konkursu Piosenki Eurowizji (2015)

Pod koniec października 2014 krajowy nadawca ogłosił, że reprezentantem Czarnogóry podczas 60. Konkursu Piosenki Eurowizji będzie Nenad „Knez” Knežević[41][42]. 21 marca premierę miał jego konkursowy numer – „Adio[43][44], którego współautorem jest Željko Joksimović[45][46]. 21 maja Knezević wystąpił w drugim półfinale konkursu i z dziewiątego miejsca awansował do finału[47][48][49], w którym zajął 13. miejsce z 44 punktami na koncie[50][51][52]. Podczas obu występów towarzyszyły mu chórzystki: Ksenija Knezevic, Dunja Vujadinović, Lena Kuzmanovic, Ivana Vladovic, Jelena Pajic[53].

Highway podczas 61. Konkursie Piosenki Eurowizji (2016)

1 października 2015 krajowy nadawca potwierdził udział w 61. Konkursie Piosenki Eurowizji[54], a dzień później ogłosił, że reprezentantem kraju będzie zespół Highway[55][56]. 4 marca premierę miała konkursowa propozycja grupy – „The Real Thing”[57], z którą 10 maja reprezentanci zajęli 13. miejsce w pierwszym półfinale Eurowizji[58], przez co nie przeszli do finału[59][60].

Slavko Kalezić podczas 62. Konkursu Piosenki Eurowizji (2017)

W 2017 krajowy nadawca potwierdził chęć udziału w 62. Konkursie Piosenki Eurowizji, a 29 grudnia ogłosił, że reprezentować go będzie Slavko Kalezić. 10 marca 2017 premierę miała konkursowa piosenka – „Space”, z którą Kalezić 9 maja zajął 16. miejsce w pierwszym półfinale Eurowizji, nie kwalifikując się do finału.

Vanja Radovanović podczas 63. Konkursu Piosenki Eurowizji (2018)

Czarnogórski nadawca potwierdził udział w 63. Konkursie Piosenki Eurowizji, a swojego reprezentanta wybrał za pośrednictwem formatu Montevizija. W finale, który odbył się 17 lutego 2018 w hotelu Hilton w Podgoricy wystąpiło pięcioro uczestników: Nina Petković, Vanja Radovanović, Ivana Popović Martinović, Katarina Bogićević i Lorena Janković. Najpierw komisje wybrały najlepszą „trójkę”, która zmierzyła się w kolejnej rundzie głosowania widzów. Decyzją publiczności, finał krajowych eliminacji wygrał: Vanja Radovanović z piosenką „Inje”, pokonując w głosowaniu Katarinę Bogićević i Lorenę Janković. Dzięki czemu został reprezentantem Czarnogóry. 10 maja wystąpił jako szesnasty w kolejności w drugim koncercie półfinałowym i zajął 16. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

D mol podczas 64. Konkursu Piosenki Eurowizji (2019)

Stacja RTCG potwierdziła udział w 64. Konkursie Piosenki Eurowizji. Finał selekcji odbył się 9 lutego w studiu RTCG w Podgoricy, w którym wystąpiło pięciu uczestników: Andrea Demirović, D mol, Ivana Popović-Martinović, Monika Knezović i Nina Petković. Najpierw komisje wybrały najlepszą „dwójkę”, która zmierzyła się w kolejnej rundzie głosowania widzów. Decyzją publiczności, finał krajowych eliminacji wygrał zespół: D mol z piosenką „Heaven”, pokonując w głosowaniu Ivanę Popović-Martinović. Dzięki czemu zostali reprezentantami Czarnogóry. 14 maja wystąpili jako drudzy w kolejności w pierwszym koncercie półfinałowym i zajęli 16. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

Od 2020

Czarnogórski nadawca RTCG we wrześniu 2019 wstępnie potwierdził udział w 65. Konkursie Piosenki Eurowizji, ale w listopadzie poinformował, że jego udział w konkursie nie będzie możliwy, co później tłumaczył uzyskiwaniem „słabych wyników” i problemami finansowymi. Pieniądze, które w przeciwnym razie zostałyby użyte na opłatę za udział w konkursie, zostały przeznaczone na zakup nowych samochodów do użytku przez personel RTCG. Czarnogórski nadawca potwierdził w październiku 2020, że nie weźmie udziału w 65. Konkursie Piosenki Eurowizji.

Vladana Vučinić podczas 66. Konkursu Piosenki Eurowizji (2022)

Stacja RTCG potwierdziła udział w 66. Konkursie Piosenki Eurowizji. 28 października 2021 RTCG ogłosiła wewnętrzny wybór reprezentanta oraz rozpoczęła nabór propozycji. Zgłoszenia do konkursu przyjmowane były do 10 grudnia. 4 stycznia 2022 stacja ogłosiła podczas porannego programu TVCG 1 Dobro jutro Crna Goro, że Vladana Vučinić będzie reprezentować Czarnogórę z piosenką „Breathe”. 12 maja wystąpiła jako piętnasta w kolejności w drugim koncercie półfinałowym i zajęła 17. miejsce, nie kwalifikując się do finału.

13 października 2022 czarnogórski nadawca Radiotelevizija Crne Gore (RTCG) potwierdził, że nie weźmie udziału w 67. Konkursie Piosenki Eurowizji z powodu ograniczeń finansowych oraz braku chętnych sponsorów, stwierdzając, że „istniejące środki powinny być skierowane na finansowanie bieżących i planowanych projektów krajowych oraz reform organizacyjnych i programowych”[61]. Enisa Nikaj, piosenkarka albańsko-czarnogórskiego pochodzenia, ujawniła, że miała reprezentować kraj w konkursie, jednak nie znaleziono odpowiedniego budżetu[62]. 5 stycznia 2024 telewizja RTCG wyraziła chęć powrotu na konkurs w 2025 roku[63], mianowicie zamierza zorganizować festiwal muzyczny promujący czarnogórskich artystów i autorów, który w zależności od budżetu ma zostać wykorzystany jako sposób na wyłonienie czarnogórskiego reprezentanta[64].

Uczestnictwo

Czarnogóra uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od 2007. Poniższa tabela uwzględnia nazwiska wszystkich czarnogórskich reprezentantów, tytuły konkursowych piosenek oraz wyniki krajowych delegatów w poszczególnych latach[1]:

Rok Artysta Piosenka Finał Półfinał
Miejsce Punkty Miejsce Punkty
2007 Stevan Faddy „Ajde, kroči” 23 33
2008 Stefan Filipović Zauvijek volim te 14 23
2009 Andrea Demirović „Just Get Out of My Life” 11 44
Brak reprezentanta w latach 20102011
2012 Rambo Amadeus „Euro Neuro” 15 20
2013 Who See (z Niną Žižić) Igranka 12 41
2014 Sergej Ćetković Moj svijet 19 37 7 63
2015 Knez Adio 13 44 9 57
2016 Highway „The Real Thing” 13 60
2017 Slavko Kalezić „Space” 16 56
2018 Vanja Radovanović „Inje” 40
2019 D-mol „Heaven” 46
Brak reprezentanta w latach 20202021
2022 Vladana „Breathe” 17 33
Brak reprezentanta od 2023

Historia głosowania w finale (2007-2022)

Poniższe tabele pokazują, którym krajom Czarnogóra przyznaje w finale najwięcej punktów oraz od których państw czarnogórscy reprezentanci otrzymują najwyższe noty[65].

Kraje, którym Czarnogóra przyznała najwięcej punktów:

L.p. Kraj Punkty
1  Serbia 138
2  Włochy 77
3  Rosja 70
4  Albania 69
5  Azerbejdżan 47

Kraje, od których Czarnogóra otrzymała najwięcej punktów:

L.p. Kraj Punkty
1  Armenia 20
2  Słowenia 17
3  Macedonia Północna 16
4  Albania 12
 Serbia

Legenda:

     1. miejsce

     2. miejsce

     3. miejsce

Przypisy

  1. a b c d e f g h Montenegro in Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  2. Yugoslavia in Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  3. Serbia & Montenegro in Eurovision Song Contest. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  4. Czarnogórska dziesiątka. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  5. Czarnogórskie tytuły. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  6. Stevan Faddy wygrywa w Podgoricy. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-30)].
  7. Artist selection Montenegro rescheduled. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  8. Uczestnicy finału w Czarnogórze. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  9. Montenegro picks Stefan Filipovic' for Serbia. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  10. Znowu Stefan. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  11. a b Exclusive: Montenegro presents song 8th of March. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  12. Andrea Demirović to represent Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  13. Jugosłowianie w eurowizyjnej gorączce. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  14. Montenegro: Ralph Siegel's 19th attempt. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  15. Sensacja w Czarnogórze!. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  16. Andrea: Mam nadzieję, że ESC wpłynie na moją dalszą karierę. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-12)].
  17. Huge Eurovision promo concert to be held. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  18. Eurovision Song Contest 2009 Semi-Final (1). [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  19. Just get out of Eurovision... eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  20. RTCG pokaże Eurowizję 2010. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  21. Czarnogóra poza Eurowizją 2011. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  22. Czarnogóra poza Eurowizją 2011 - definitywnie. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  23. Montenegro confirms for Baku. EuroVoix. [dostęp 2013-03-07].
  24. Wielki powrót małej Czarnogóry. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  25. Rambo Amadeus to represent Montenegro in Baku!. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  26. Rambo Amadeus do Baku. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  27. Misja Eurowizja dla Czarnogóry. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  28. Rambo Amadeus to sing „Euro-Neuro” for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  29. Rambo Amadeus: Sad sam kao Paris Hilton. [dostęp 2013-03-07].
  30. Mega car z dobrym humorem. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  31. Who See to represent Montenegro in Malmö. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  32. Hip Hop na Eurowizji 2013!. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  33. Who See to sing „Igranka” for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv. [dostęp 2013-03-07].
  34. Nina Žižić też jedzie do Malmö. eurowizja.org. [dostęp 2013-03-07].
  35. Jakov Leon: We have our first ten finalists!. eurovision.tv, 2013-05-14. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).
  36. Sanjay (Sergio) Jiandani: Montenegro: RTCG confirms participation- Artist annoucement soon. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2013-07-18. [dostęp 2013-09-25]. (ang.).
  37. Jakov I. Leon: Sergej Ćetković sings for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2013-11-18. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
  38. Sergej Ćetković predstavlja „Moj svijet”. [w:] RTCG [on-line]. rtcg.me, 2014-03-08. [dostęp 2014-03-08]. (czarnog.).
  39. Gordon Roxburgh: The ten winners from tonight's show. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2014-05-06. [dostęp 2014-05-06]. (ang.).
  40. Eurovision Song Contest 2014 Grand Final. eurovision.tv. [dostęp 2014-05-11]. (ang.).
  41. Filip Rakonjac: Knez predstavlja Crnu Goru. [w:] RTG [on-line]. rtcg.me, 2014-10-31. [dostęp 2014-10-31]. (czarnog.).
  42. Sergiusz Królak: Knez reprezentantem Czarnogóry!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2014-10-31. [dostęp 2014-10-31]. (pol.).
  43. Knez predstavlja pjesmu u Podgorici. rtcg.me, 2015-03-11. [dostęp 2015-03-13]. (czarnog.).
  44. Pete Lewis: Montenegro: Knez to sing Adio, song reveal on 21 March. esctoday.com, 2015-03-11. [dostęp 2015-03-13]. (ang.).
  45. Maciej Błażewicz: Joksimović (znów) wraca na Eurowizję. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-02-19. [dostęp 2015-02-19]. (pol.).
  46. Jakov I. Leon: Željko Joksimović writes the Eurovision entry for Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-02-19. [dostęp 2015-02-19]. (ang.).
  47. Knez: Nikad se nijesam bolje osjećao. rtcg.me, 2015-05-21. [dostęp 2015-05-22]. (czarnog.).
  48. Gordon Roxburgh: Line-up is now complete for the Grand Final. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-05-21. [dostęp 2015-05-22]. (ang.).
  49. Kamil Justyniarski: POLSKA w finale Konkursu Piosenki Eurowizji 2015!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-05-21. [dostęp 2015-05-22]. (pol.).
  50. Švedska pobjednik, Knezu 13. mjesto. rtcg.me, 2015-05-24. [dostęp 2015-05-24]. (czarnog.).
  51. Eurovision Song Contest 2015 First Semi-Final. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-05-24. [dostęp 2015-05-25]. (ang.).
  52. Adam Naruszewicz: Måns Zelmerlöw wygrywa Eurowizję!. [w:] OGAE Polska [on-line]. eurowizja.org, 2015-05-24. [dostęp 2015-05-24]. (pol.).
  53. Oto chórzystki Kneza. eurowizja.org., 2015-04-28. [dostęp 2015-06-07]. (pol.).
  54. Sanjay (Sergio) Jiandani: Montenegro: RTCG confirms preliminary participation in Eurovision 2016. [w:] ESC Today [on-line]. esctoday.com, 2015-10-01. [dostęp 2015-10-03]. (ang.).
  55. Marco Brey: Highway to represent Montenegro. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2015-10-02. [dostęp 2015-10-03]. (ang.).
  56. „Highway” predstavlja Crnu Goru na Eurosongu!. rtcg.me, 2015-10-02. [dostęp 2015-10-03]. (czarnog.).
  57. Poslušajte pjesmu za Eurosong. rtcg.me, 2016-03-05. [dostęp 2016-05-13]. (czarnog.).
  58. Paul Jordan: Semi-Final draw held, this is the outcome. eurovision.tv, 2016-01-25. [dostęp 2016-05-10]. (ang.).
  59. „Highway” bez finala. rtcg.me, 2016-05-10. [dostęp 2016-05-11]. (czarnog.).
  60. Gordon Roxburgh: We have our first ten finalists. [w:] EBU [on-line]. eurovision.tv, 2016-05-10. [dostęp 2016-05-12]. (ang.).
  61. AnthonyA. Granger AnthonyA., 🇲🇪 Montenegro: RTCG Will Not Compete in Eurovision 2023 [online], Eurovoix, 13 października 2022 [dostęp 2022-10-13]  (ang.).
  62. EnisaE. Nikaj EnisaE., Sad, I was suppose to represent them in #Eurovision 2023. But they couldn’t find a way to financially support it 😕 [online], Twitter [dostęp 2022-10-14]  (ang.).
  63. YesaacY. Maldonado YesaacY., 🇲🇪 Montenegro: Eyes Possible Eurovision Return in 2025 [online], Eurovoix, 6 stycznia 2024 [dostęp 2024-05-19]  (ang.).
  64. Izvještaj O sprovedenoj javnoj raspravi na nacrt programskoprodukcionih planova radija, televizije I portala za 2024.Godinu [online], Radiotelevizija Crne Gore, 4 grudnia 2023, s. 13 [dostęp 2024-01-06]  (słoweń.).
  65. Points to and from MONTENEGRO. [w:] Eurovision Covers [on-line]. eurovisioncovers.co.uk. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).
  • p
  • d
  • e
Reprezentanci Czarnogóry w Konkursie Piosenki Eurowizji